BELGRAD ANTLAŞMASININ TARİHİ
Belgrad Antlaşmaları
Osmanlı Devleti -Avusturya-Rusya arasında imzalanan antlaşmalardır.
1733'te Lehistan Kralı II. August'un ölümü üzerine tahta geçecek kral meselesi yüzünden Fransa, Osmanlı Devleti , Avusturya ve Rusya arasında anlaşmazlık çıkmıştır. Fransa, Stanislav Leszcynsk'nin, Rusya ise III. August'un kral olmasını istiyorlardı. Osmanlı Devleti Fransa'yı, Avusturya da Rusya'yı destekliyordu. Sonuçta Stanislav kral oldu. Ancak Rusya Lehistan'a ordu yollayarak III. August'u zorla kral ilan ettirdi. Bunun üzerine Fransa, Rusya'ya savaş ilan etti ve Avusturya da Rusya'nın müttefiki olarak savaşa katıldı (1733).
Fransa, Osmanlı Devleti 'ni kendi yanında savaşa katılması için teşvik ediyordu. Savaş sırasında Rusya'nın Osmanlı Devleti 'ne ait Azak Kalesi'ni istilası üzerine Osmanlılar bu olayı ilk defa Avrupa devletleri nezdinde protesto etti ve kısa süre sonra da Rusya'ya savaş açtı. Osmanlı ordusu Bosna, Sırbistan, Kuzey Bulgaristan'da Avusturya ile Kırım bölgesinde de Ruslarla çarpışıyordu, iki cephede de başarı kazanıldı, Avusturya ve Rus orduları geri çekildiler. 1738'de tekrar başlayan çatışmalarda Osmanlı orduları, Avusturya ve Rus ordularını yeniden mağlup etti. Osmanlı ordusu Belgrad'ı almadan savaşı bitirmek istemiyordu. Nihayet Belgrad kuşatıldı ve kale önündeki Avusturya ordusu perişan edildi. Bunun üzerine Avusturya barış istemek zorunda kaldı.
Avusturya generali Neipperg, Belgrad'a gelerek önce Sırbistan'ı sonra Küçük Eflak'ı, daha sonra da Belgrad'ı bırakmaya razı olunduğunu bildirdi. Kazasker Esad Efendi, Reisülküttab Mustafa Efendi ve Mektubi Ragıp Mehmed Efendi ile Avusturya elçisi arasında yapılan uzun müzakerelerden sonra, eski istihkamların olduğu gibi bırakılması ve yeni yapılanların yıkılması kabul edilmiştir.
Barışın başlangıcı sayılan şartlar 1 Eylül 1739'da tesbit edilmiş, esas antlaşma 18 Eylül 1739'da İvaz Mehmed Paşa ile Neipperg tarafından imzalanmıştır. 23 maddelik bu antlaşma ile Avusturya (27 yıl süreli) Belgrad'ı ve Küçük Eflak'ı Osmanlı Devleti 'ne bırakıyor, Tuna, Sava ve Temeşvar Eyaleti dağları iki devlet arasında sınır oluyordu.
Antlaşmanın imzasından birkaç gün sonra Rusya'nın Boğdan'ın önemli bir kısmını işgal etmesi üzerine Avusturya imparatoru antlaşmayı bozmak istemiştir. Ancak Rusya tek başına savaşa devam edememiş ve Osmanlı Devleti 'yle barış imzalamak zorunda kalmıştır.
18 Eylül 1739'da imzalanan antlaşmayla, Osmanlı Devleti Rus çariçesine imparatoriçe unvanının verilmesini kabul edecek, Azak Kalesi Rusya'da kalacak, ancak kale yıktırılıp, kalenin bulunduğu bölge iki devlet arasında sınır olacaktı. Ayrıca Rusya, Dinyeper ve Dinyester nehirleri arasındaki bir parça topraktan başka, bütün işgal ettiği yerleri Osmanlılara geri verecekti. Yine bu antlaşmayla Karadeniz'e Rus bayrağı taşıyan ticaret ve savaş gemilerinin girmesi yasaklanmıştı.
Antlaşma 6 Ekim 1739'da çariçe Anna tarafından tasdik edilmiştir.
Belgrad antlaşmalarıyla Osmanlı Devleti kaybettiği toprakları yeniden kazandığı gibi iki kuvvetli düşmana birden karşı koyabilecek güçte olduğunu da göstermiştir.
