SFENKS
Sfenks
Heykel 14.yy da Memluklar tarafindan top bataryalarinin talim hedefi olarak kullandildigi icin ustunde kalici zararlar olusmustur. Gunumuzde hala nasil restore edilecegi oldukca buyuk bir tartisma konusu.Sfenks yagmurlar,kum ve daha bir cok dogasal nedenlerden dolayi oldukca yipranmis durumda.Buyuk Gize sfenksinin M.O 2520`de Keops`un oglu Kefren`in mimarlari tarafindan onun adina yapilan bir mezar kompleksi amaciyla yontulmus.Dunyanin tanrisi olan firavun`un en guclu hayvanlardan biri olan aslan ile birlestirilmesi firavun`un gucunu simgeliyordu.Heykelin Gunes Kultu ile olan ilgiside kusku goturmez bir gercek cunku sfenks gunesin simgesi olan HoRuSla ozdeslestirilmis. 54m uzunlugunda 20m yuksekliginde, bati-dogu yonunde uzanan buyuk sfenks,Nil nehri`ne bakiyorve nehir yoluyla gelenleri karsiliyordu.
Zamanla Mısır,Yunanistan ve Suriye`de de baska sfenskler ortaya cikmistir.Bugun uzmanlar sfenksleri uc tip halinde siniflandiriyor;Gize`deki gibi yere cokmus olanlar,oturanlar ve hareket halinde gosterilenler..Oturanlara Buyuk iskenderin luksor tapinaginda bulunan sfenks i ornek gosterilebilir. SFenKS terimi Yunancadaki 'SPHİNGHEİN'den geliyor ve bogmak anlamini tasiyor.Bu da Thebai Mitindeki sfenksin bilmecelerine dogru yanit veremeyenleri oldurmesinden kaynaklaniyor.
Bilmece ise : Hangi yaratik sabah 4,oglen 2 ,aksam 3 ayak ustunde yurur ve bacaklari ne kadar coksa o kadar zayiftir?Cevap ise insan dir.Cevabi bilen olursa Sfenks de kendini oldurucektir ve Oidipus bilmeceyi biliyor.Baska bir efsanneye gore ise Oidipus tarafindan olduruluyor.
Mısır a gelince Sfenks Mısırca 'SEZP-ANHE' (Yasayan goruntu) demek. Ama Mısır ve Yunan sfenksleri arasinda bir baglanti kurulmuyor nedeni ise Mısır sfensk inin erkek( firavun erkek oldugu icin sfenks de onun bir goruntusu temsili)Yunan sfenks inin ise mitolojik bir hayvan ve disi olusu.Ancak her 2 side olu kultune baglidir.
Restorasyonlar
M.S 2000 :Sag arka bacak onarildi ve kumlardan temizlendi.
Yunan-Roma doneminde kumun gelisini onlemek amaciyla barikatlar kuruldu.
1798 `de Napolyon tarafindan temizlik calismalari yapildi.
1978`de Bir isci tarafindan dev heykelin altinda bir galeri kesfedildi.Bu su erozyonun ilk kaniti oldu.
1979`da kuzey kanadi restore edildi.
1981 `de bacaklardan taslar dustu ve onarim 1987`ye kadar dek surdu.
1989`da yeniden saglamlastirildi.
1990`da Getty Vakfinin calismalari baslatildi.Bu da Unesco ve Eski Mısır orgutu tarafindan yonetildi
