OSMANLI TOPLUMUNDA SOSYAL HAREKETLİLİK
OSMANLI TOPLUMUNDA SOSYAL HAREKETLİLİK1. Yatay Hareketlilik
Ülke sınırları içinde insanların bir bölgeden başka bir bölgeye, köyden şehre göç ederek yerleşmesi olayına yatay hareketlilik denir. Bu hareketlerden bir kısmı kendiliğinden gerçekleştiği gibi bir kısmı da devletin imar ve iskan politikasının uygulanması sonunda gerçekleşmiştir.
2. Dikey Hareketlilik
Dikey hareketlilik, bir kişinin, yönetenlerden yönetilenlere ya da yönetilenlerden yönetenler sınıfına geçiş yapabilmesidir. Yönetilen statüsünden yöneten statüsüne geçmenin üç şartı vardı: Müslüman olmak, üzerine aldığı vazifeleri en iyi şekilde yerine getirmek ve padişaha tam bir sadakatla bağlı olmak.
• Yönetenler sınıfına geçebilmenin yollarından biri devşirme
sistemiydi. Bu sistemle toplananlar
• Acemi Oğlanlar Ocağı’nda ve Enderun’da eğitim görerek askeri sınıfa girebilirlerdi.
• Askeri sınıfa geçmenin diğer bir yolu da medrese eğitimi görmekti, iyi bir medrese eğitimi görmüş bir kişi adalet, eğitim, din teşkilatları ile sivil bürokraside en üst makamlara gelebilirdi.
• Seferlerde başarı göstererek tımar sahibi olmak ya da kale-
miye sınıfına katip olarak girmekte yönetenler sınıfına geçmenin yolları arasındaydı.
